By Son zamanlarda bluetooth kulaklıkların (BK) giderek yaygınlaşmasıyla birlikte bunların sağlığa zararı var mıdır? sorusu doğal olarak sıkça sorulmaktadır. İnternet ortamında hem zararlı olduğunu hem de zararsız olduğunu savunan çokça yazıya rastlamak mümkün. Kullanışlılık ve konfor anlamında katkısı o kadar fazla ki, ya zararlıysa deyip bu cihazlardan vazgeçmek te kolay değil. Öte yandan kulak bölgesinde tümör gelişme riskinin arttığını, psikolojik gerginliği arttırabileceğini savunan ve ispatlamaya çalışanlar da az değil. Bu konuyu güvenilir kaynaklardan araştırarak sunmak istedik.
SORU1. BLUETOOTH KULAKLIKLAR RADİYASYON YAYAR MI?
Soru bu şekilde sorulursa cevap evettir. Ancak her radyasyon zarardır anlamına gelmediğini belirtmek lazım. Çalışma prensibi gereği BK etrafa elektromanyetik dalga yaymaktadırlar. Bu dalgalar madde içine nüfuz edebilme özelliği sebebiyle radyasyon olarak da adlandırılıyor. Radyasyonun biyolojik etkisi, yayılma hız dalgaların boyu, frekansı gibi özelliklerine göre değişir. Yaşamımızda güneş başta olmak üzere doğal ve televizyon kumandasından ütü makinesine kadar pek çok insan yapımı radyasyona maruz kalmaktayız. Radyasyonlar atomları iyonlaştıran (atom moleküllerinden elektron koparabilen) ve iyonlaştırmayan olarak başlıca iki sınıfta incelenir ve iyonlaştırmayan radyasyonlar (Cep telefonları, haberleşme cihazları ve tüm elektrikli cihazlar) insan sağlığına zararsız, ikincisi ise (Nükleer radyasyon, nötron, proton, alfa, beta tanecikleri, x-ray, ve gama ışınları) sağlığa zararlı olarak bilinir (Resim 1).
.”
Genel olarak söylediğimiz dalga boyu kısaldıkça ve uzun ulaştığı mesafe arttıkça tehlikesi artar kuralı her zaman geçerli olmayabilir. Nitekim akım gücü, maruziyet süresi ve radyasyon dozu gibi faktörler de önemlidir. Çevremizdeki elektromanyetik dalga ile etkileşim yapan cihazların olası zararlı etkisini ölçmek ve standardizasyonunu sağlamak için SAR değeri (Specific Absorbtion Rate) kavramı geliştirilmiştir ve SAR değer 1’in altında olduğunda zararsız kabul edilmektedir. Bluetooth kulaklıklardan iletilen sinyalin kanal akım gücü akıllı telefonların kendisinden yayılan dalga gücünden neredeyse bin kat daha azdır. Cep telefonarının DSÖ yapılan çok kapsamlı araştırması sonucunda herhangi bir zararlı etkisi tespit edilememiştir. ABD’de yapılan bir başka araştırmada son 30 yıl içinde cep telefonlarının kullanımının hızla yaygınlaşmasına karşın beyin tümörü olgularında herhangi bir artış olmadığı kanıtlanmıştır. Ancak Burada parantez açarak bazı hususları da belirtmekte fayda var:
BK ve benzeri cihazların etkisi incelenirken sol döngülü torsiyon alanlar (left-turning torsion field) gibi özellikleri dikkate alınmamakatadır ve bu bağlamdaki olası zararlı etkisi olup olmadığı bilinmemektedir.
İnsan sağlığına uzun vadeli yan etki veya zararını araştırmak ve ortaya koymak etik ve metodolojik kısıtlamalardan dolayı oldukça güçtür.
Söz konusu cihazlar hayatımıza nispeten yeni girdi ve uzun vade etkilerini tam olarak görmedik
Sinir sistemi başta olmak üzere insan vücudu da bir tür elektromanyetik sistemdir. Bizim iç elektromanyetik etkileşim nizamımızı bozabileceğini savunan bilim insanları da var.
Sonuç olarak BK’nin bugüne kadar kanıtlanmış olan sağlığa olumsuz etkisi yoktur. En azından cep telefonlarımızdan daha masumdur. Dolayısıyla cep telefonu vücudumuzdan uzak tutarak BK kullanmak hem daha kullanışlı hem de daha güvenli olacaktır. Ancak Her şeyin fazlası zarardır mantığından yola çıkarak aralıksız çok uzun süre kullanmamayı öneririz.
SORU 2. BLUETOOTH KULAKLIKLAR İŞİTME KAYBI YARATIR MI?
Bu sorunun cevabı kablolu kulaklıklar için de geçerlidir ve kullanım kurallarına uyma kaydıyla işitme kaybı yaratmaz;
Yüksek sesle dinlememek
Kulak anatomisine uygun kulaklık seçmek veya kulak dışı kulaklık kullanmak
Çok uzun süre kullanmamak
Ses yüksekliği ve maruz kalınan süreye orantılı olarak iç kulaktaki işitmeyi algılayan tüylü hücrelerde (reseptörlerde) hasar oluşmaktadır. 70 Db’e kadarki yükseklikte güvenle dinleyebilirsiniz ve herhangi bir işitme kaybı gelişmez. Aşırı yüksek olmayan gürültü maruziyetlerinde vücudun kompansatuvar mekanizmaları devreye girer ve kalıcı hasarı engeller. Örneğin gürültülü ortamda orta kulak kasları kasılarak iç kulağa sesin iletimini kısıtlar (stapes refleksi) Yalnız bu kaslar sürekli kasılı kalamazlar ve koruyuculuğu kısıtlıdır. 95 dB’de, günde 4 saat maruz kaldıktan sonra hasar meydana gelecektir. 100 dB’den – günde 2 saat maruz kaldıktan sonra. 105 dB’de – günde 1 saat maruz kaldıktan sonra. 110 dB’nin üzerinde – günde 30 dakika maruz kaldıktan sonra. 115 dB’de – günde 15 dakika maruz kaldıktan sonra. 120 dB veya daha fazla olursa, geri döndürülemez hasar neredeyse anında oluşur. Bu durum genellikle işitme kaybı kulak çınlaması ve dengesizlik şeklinde kendini göstermektedir.
SORU 3. BLUETOOTH KULAKLIKLARI KULLANMAK ZARARLI MI?
Kulak anatomisine uygun olmayan kulaklık kullanılırsa dış kulak yolunu tahrişine neden olunabilir.
Çok sık kulak içi kulaklıkların kullanılması dış kulak yolundaki serümenin dışarıya atılmasına engel olabilmekte ve dış kulak yolunda sıkışmış serümen (büşon) sorununa yol açabilmektedir. Kulak üstü kulaklıklar bu anlamda daha avantjlı olarak gözükmektedir. Sonuç olarak sorunun cevabı, kulak yapınıza uyumlu kulaklığı kullanım kurallarına uygun şekilde kullanmanızın hiçbir sakıncası yoktur.